PHƯƠNG PHÁP CẤY CHỈ: GIẢI PHÁP TỪ Y HỌC CỔ TRUYỀN
Trào ngược dạ dày - thực quản (GERD) là tình trạng axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ra các triệu chứng khó chịu như ợ nóng, ợ chua, đau thượng vị và cảm giác khó chịu vùng họng.
Phương pháp cấy chỉ, một ứng dụng của châm cứu hiện đại trong Y học cổ truyền (YHCT), đang ngày càng được áp dụng để điều trị trào ngược dạ dày - thực quản. Phương pháp này không chỉ giúp giảm triệu chứng mà còn cân bằng chức năng tạng phủ, điều hòa khí huyết và cải thiện sức khỏe toàn diện.
CẤY CHỈ LÀ GÌ?
Cấy chỉ là kỹ thuật sử dụng chỉ tự tiêu (Catgut, PDO,...) cấy vào các huyệt vị trên cơ thể, giúp kích thích huyệt vị liên tục trong thời gian dài (10–20 ngày). Đây là một cải tiến từ châm cứu truyền thống, giúp điều trị các bệnh mạn tính hiệu quả hơn nhờ khả năng kích thích liên tục các huyệt đạo.
ƯU ĐIỂM CỦA CẤY CHỈ TRONG ĐIỀU TRỊ TRÀO NGƯỢC DẠ DÀY - THỰC QUẢN
- Hiệu quả lâu dài: Tác động liên tục vào huyệt vị.
- Không cần điều trị hàng ngày như châm cứu.
- An toàn, ít xâm lấn và không gây tác dụng phụ nếu thực hiện đúng kỹ thuật.
- Cải thiện cả triệu chứng và nguyên nhân gốc rễ của bệnh.
- Nguyên nhân và cơ chế trào ngược dạ dày - thực quản theo Y học cổ truyền
- Trong YHCT, trào ngược dạ dày - thực quản thuộc các chứng “Vị quản thống” (đau dạ dày) hoặc “Phản vị” (dịch vị trào ngược).
NGUYÊN NHÂN
- Can khí uất: Căng thẳng, lo âu khiến khí của Can uất kết, tác động đến chức năng tiêu hóa của dạ dày.
- Tỳ vị hư: Tỳ vị suy yếu không vận hóa được thức ăn, dẫn đến tích tụ và trào ngược.
- Vị nhiệt: Nhiệt dư thừa trong dạ dày làm axit tăng cao, gây trào ngược.
- Đàm thấp: Tích tụ chất nhầy trong dạ dày, gây cản trở lưu thông khí.
Cấy chỉ nhằm giải quyết các nguyên nhân này, giúp điều hòa khí huyết, cải thiện chức năng Tỳ, Can, Vị và giảm triệu chứng trào ngược.
QUY TRÌNH ĐIỀU TRỊ TRÀO NGƯỢC DẠ DÀY - THỰC QUẢN BẰNG CẤY CHỈ
1. Khám và chẩn đoán
- Đánh giá tình trạng bệnh thông qua các triệu chứng như ợ chua, đau thượng vị, cảm giác nghẹn cổ, khó tiêu.
- Xác định nguyên nhân gốc rễ theo YHCT: Can khí uất, Tỳ vị hư, Vị nhiệt hay Đàm thấp.
Lựa chọn huyệt vị phù hợp để cấy chỉ.
2. Xác định huyệt vị điều trị
Tuỳ cơ địa từng bệnh nhân, bác sĩ sẽ lựa chọn phương huyệt phù hợp.
Một số huyệt thường sử dụng trong cấy chỉ điều trị trào ngược dạ dày - thực quản:
- Trung quản: Giảm đau, điều hòa dạ dày.
- Thái xung: Giải uất khí ở Can.
- Túc tam lý: Tăng cường chức năng tiêu hóa.
- Khí hải: Điều hòa khí, hỗ trợ tiêu hóa.
- Nội quan: Giảm cảm giác buồn nôn, khó chịu.
- Can du và Tỳ du: Hỗ trợ điều chỉnh chức năng Can và Tỳ.
3. Thực hiện cấy chỉ
- Chỉ tự tiêu (Catgut, PDO) được đưa vào huyệt vị bằng kim chuyên dụng, đảm bảo vô khuẩn.
- Quá trình cấy chỉ kéo dài khoảng 20–30 phút, tùy theo số lượng huyệt và tình trạng bệnh.
- Sau khi cấy, chỉ tự tiêu kích thích huyệt vị trong 10–20 ngày.
4. Theo dõi và liệu trình điều trị
Thông thường, liệu trình kéo dài 3–5 lần, mỗi lần cách nhau 15–20 ngày.
Tình trạng bệnh nhân được theo dõi sau mỗi lần cấy chỉ để điều chỉnh huyệt vị hoặc liệu pháp đi kèm.
HIỆU QUẢ CỦA CẤY CHỈ TRONG ĐIỀU TRỊ TRÀO NGƯỢC DẠ DÀY - THỰC QUẢN
Cấy chỉ không chỉ giảm nhanh triệu chứng như ợ nóng, ợ chua, đau thượng vị mà còn cải thiện nguyên nhân sâu xa:
- Cải thiện tiêu hóa: Tăng cường chức năng Tỳ vị, giảm tích tụ thức ăn và khí.
- Điều hòa axit dịch vị: Cân bằng giữa âm và dương, giảm sản xuất axit dư thừa.
- Giảm nguy cơ tái phát: Kích thích liên tục vào huyệt vị, giúp cơ thể điều chỉnh lâu dài.
KẾT HỢP CẤY CHỈ VỚI CÁC PHƯƠNG PHÁP Y HỌC CỔ TRUYỀN KHÁC
1. Bài thuốc YHCT
Tùy thuộc vào tình trạng bệnh, bác sĩ có thể kê thêm các bài thuốc hỗ trợ. Một số bài thuốc thường dùng:
- Can khí uất: Sử dụng bài Sài hồ sơ can tán.
- Tỳ vị hư: Dùng bài Lục quân tử thang.
- Vị nhiệt: Sử dụng bài Hoàng liên giải độc thang.
- Đàm thấp: Dùng bài Nhị trần thang.
2. Chế độ ăn uống, sinh hoạt
- Tránh ăn đồ cay nóng, chiên xào, đồ chua hoặc đồ uống có cồn.
- Bổ sung các thực phẩm dễ tiêu, có tính bình như cháo ý dĩ, hạt sen, củ mài.
- Ăn uống đúng giờ, hạn chế thức khuya.
- Hạn chế ăn khuya, ngủ kê cao đầu.
Phương pháp cấy chỉ điều trị trào ngược dạ dày - thực quản là sự kết hợp độc đáo giữa Y học cổ truyền và y học hiện đại, mang lại hiệu quả cao trong việc giảm triệu chứng và cải thiện nguyên nhân gốc rễ của bệnh.
Để đạt hiệu quả tốt nhất, người bệnh nên thực hiện tại các cơ sở YHCT uy tín và kết hợp chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý.
BS. LÊ THỊ THANH TRANG