Bệnh sốt xuất huyết Dengue có biểu hiện đa dạng, diễn biến nhanh chóng từ nhẹ đến nặng; nếu không được phát hiện sớm và xử trí kịp thời dễ dẫn đến tử vong.
1. Biểu hiện của Sốt xuất huyết Dengue:
- Sau khi bị muỗi đốt khoảng 1 - 2 tuần, người mắc bệnh có biểu hiện sốt. Bệnh diễn tiến theo 3 giai đoạn.
- Giai đoạn sốt :
Sốt có thể nhẹ hoặc sốt cao, đáp ứng với thuốc hạ sốt kém khiến phụ huynh sẽ rất lo lắng. Sau 3 ngày sốt thì nhiệt độ sẽ giảm. Kèm theo có triệu chứng nhức đầu, mệt mỏi, đau nhức cơ, đau sau hốc mắt, có thể ửng đỏ da…
LỜI KHUYÊN: CHO TRẺ ĐI KHÁM BỆNH KHI SỐT TỪ NGÀY THỨ 2
- Giai đoạn nguy hiểm:
Sau 3 ngày sốt, nhiệt độ giảm dần. Một số trường hợp thấy khoẻ hơn, tuy nhiên, có 1 số trường hợp mặc dù giảm sốt nhưng mệt mỏi hơn, cảm giác đầy bụng, khó tiêu, đau vùng bụng bên phải, buồn nôn, và nôn sau ăn uống. Nặng hơn nữa có biểu hiện chảy máu mũi, chảy máu chân răng, ra máu kinh bất thường, ói ra máu, tiêu phân có máu, tay chân lạnh, nổi bông, sốc và truỵ tim mạch. Các trẻ thừa cân, béo phì thường có nguy cơ diễn tiến bất thường và nặng hơn so với các trẻ khác
LỜI KHUYÊN: CHO TRẺ ĐI KHÁM ĐÚNG THEO LỊCH HẸN VÀ KHÁM NGAY KHI CÓ CÁC DẤU HIỆU KỂ TRÊN
- Giai đoạn hồi phục:
Từ ngày từ 6 trở đi, trẻ tỉnh táo hơn, ăn ngon miệng, thèm ăn, da nổi những mảng đỏ hồi phục, ngứa.
2. Chăm sóc và điều trị:
- Phần lớn các trường hợp sốt xuất huyết Dengue đều được điều trị ngoại trú và theo dõi tại y tế cơ sở. Điều trị chủ yếu là điều trị triệu chứng và theo dõi chặt chẽ nhằm phát hiện sớm các dấu hiệu nặng để xử trí kịp thời.
- Điều trị triệu chứng bao gồm: uống thuốc hạ sốt khi sốt, mặc quần áo thoáng mát và lau mát bằng nước ấm.
- Thuốc hạ sốt chỉ được dùng là paracetamol đơn chất, liều dùng từ 10 - 15 mg/kg cân nặng/lần, cách nhau mỗi 4 - 6 giờ, tổng liều không quá 60mg/kg cân nặng/24 giờ. Không dùng aspirin (acetyl salicylic acid), analgin, ibuprofen để điều trị vì có thể gây biến chứng chảy máu.
- Khuyến khích bệnh nhi uống nhiều nước pha oresol, nước sôi để nguội, nước trái cây (nước dừa, cam, chanh, …) hoặc nước cháo loãng với muối. Tránh dùng thức ăn, đồ uống có màu đỏ, nâu, đen vì dễ lầm lẫn với tình trạng chảy máu.
Tuy nhiên sốt xuất huyết Dengue ngày thứ 3 - 4 có thể diễn tiến nặng (sốc) do cô đặc máu. Vì thế, Khi trẻ sốt liên tục trên 2 ngày với các biểu hiện nặng thì phải nhập viện để tránh diễn biến xấu. Đặc biệt, với những trường hợp xuất hiện dấu hiệu cảnh báo nặng hiệu cảnh báo nặng như bứt rứt, lăn lộn, tay chân lạnh ẩm, đau bụng, nôn ói, tiểu ít, chảy máu cam máu răng, chảy máu cam, ói ra máu, tiêu máu… thì cần nhập viện cấp cứu dù là ngay đêm, không nên đợi đến sáng. Nếu để chậm có thể sốc sâu, bất phục hồi, thậm chí dẫn đến tử vong.
3. Cách phòng bệnh:
Sốt xuất huyết vẫn chưa có biện pháp điều trị đặc hiệu và vắc xin phòng bệnh. Cách phòng bệnh chính là kiểm soát trung gian truyền bệnh như diệt lăng quăng, diệt muỗi trưởng thành, tránh muỗi đốt, vệ sinh môi trường, loại bỏ ổ chứa nước đọng.
- Loại bỏ nơi sinh sản của muỗi, diệt lăng quăng/bọ gậy bằng cách:
- Đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng.
- Thả cá vào các dụng cụ chứa nước lớn (bể, giếng, chum, vại...) để diệt lăng quăng/bọ gậy. Các loại cá có khả năng diệt lăng quăng/bọ gậy là cá muỗi, cá bảy màu, cá sóc, cá lê Argentina, cá rô phi, cá chép…
- Vệ sinh các dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ (lu, khạp…) hàng tuần.
- Thu gom, hủy các vật dụng phế thải trong nhà và xung quanh nhà như chai, lọ, mảnh chai, mảnh lu vỡ, ống bơ, vỏ dừa, lốp/vỏ xe cũ, hốc tre, bẹ lá... Dọn vệ sinh môi trường, lật úp các dụng cụ chứa nước khi không dùng đến.
- Bỏ muối hoặc dầu vào bát nước kê chân chạn/tủ chén bát, thay nước bình hoa.
- Phòng chống muỗi đốt:
- Mặc quần áo dài tay.
- Ngủ trong màn/mùng kể cả ban ngày.
- Dùng bình xịt diệt muỗi, hương muỗi, kem xua muỗi, vợt điện diệt muỗi...
- Dùng rèm che, màn tẩm hóa chất diệt muỗi.
- Tích cực cùng chính quyền và ngành y tế phun hóa chất phòng chống dịch.