Vàng da là một tình trạng phổ biến, thường gặp nhiều ở trẻ sinh non. Trong nhiều trường hợp, hiện tượng này sẽ tự hết dần nhưng đôi khi lại tiềm ẩn bệnh lý nguy hiểm. Chính vì vậy mà trẻ sơ sinh nên được kiểm tra dấu hiệu vàng da trước khi xuất viện và vài ngày sau khi ra viện.
1. Vàng da ở trẻ là gì?
Khi mới sinh, một số cơ quan bên trong cơ thể của trẻ, đặc biệt là gan chưa được phát triển hoàn thiện và lượng hồng cầu trong cơ thể sẽ nhiều hơn so với người lớn. Kéo theo đó là lượng Bilirubin cũng được tích lũy, và tăng cao dẫn tới hiện tượng trẻ sơ sinh bị vàng da. Tình trạng này có thể xuất hiện vào ngày đầu tiên đến ngày thứ 3 từ khi trẻ được sinh ra những thông thường sẽ tự khỏi trong khoảng một tuần.
Vàng da ở trẻ thường được phân biệt thành 2 loại đó là vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý.
- Vàng da sinh lý: Với trẻ sinh đủ tháng, vàng da sinh lý thường xuất hiện sau 24 giờ tuổi và sẽ tự khỏi trong vòng 1 tuần. Mặt khác, đối với trẻ non tháng thì hiện tượng này kéo dài khoảng 2 tuần mới hết
- Vàng da bệnh lý: Trong một số trường hợp, vàng da có thể là dấu hiệu của bệnh lý tiềm tàng nào đó. Khác với các biểu biểu hiện của vàng da sinh lý thông thường, Vàng da ở trẻ sơ sinh được coi là bệnh lý khi có các biểu hiện bất thường sau:
- Kéo trên hai tuần và xuất hiện rất sớm, khoảng 2 ngày sau khi sinh
- Màu vàng xuất hiện toàn thân và tăng dần lên đến các chi.
- Ngoài ra trẻ còn có thể bị sốt, co giật hay không muốn bú, bụng chướng, cơn ngưng thở, nhịp thở nhanh, nhịp tim chậm, hạ thân nhiệt, sụt cân, xanh tái, ban xuất huyết, ngủ li bì…
Như vậy, thông thường vàng da sinh lý sẽ biến mất sau khoảng thời gian ngắn. Còn vàng da bệnh lý lại rất nguy hiểm vì trẻ có thể bị hôn mê, co giật, và những biến chứng khác.
2. Những dấu hiệu bệnh lý trẻ cần đi khám và điều trị
Cha mẹ cần phải nắm rõ các dấu hiệu vàng da sau để đưa trẻ đến cơ sở y tế khám và tìm nguyên nhân điều trị vàng da kịp thời.
- Vàng da xuất hiện sớm trước 48 giờ sau sinh.
- Toàn thân trẻ bị vàng.
- Trẻ sơ sinh bị vàng da kéo dài: hơn 1 tuần (đối với trẻ đủ tháng) và hơn 2 tuần (đối với trẻ thiếu tháng).
- Ngoài vàng da, trẻ còn có những dấu hiệu bất thường khác như: bú ít, co giật, sốt, phân bạc màu...
- Trẻ có hiện tượng lơ đãng, khó đánh thức.
3. Lời khuyên cho cha, mẹ và các biện pháp phòng tránh vàng da sơ sinh
Hậu quả của việc không phát hiện và điều trị vàng da kịp thời sẽ gây ra di chứng có thể là bại não suốt đời, thậm chí tử vong. Như vậy, ngoài việc theo dõi chặt chẽ biểu hiện vàng da ở trẻ sơ sinh, cha mẹ cần nắm những kiến thức sau để phòng tránh bệnh vàng da tốt nhất cho bé.
- Phụ nữ mang thai cần khám thai định kỳ, đặc biệt là các tháng cuối và có chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý để không bị sinh non. Khi sinh cần đến cơ sở y tế để được cán bộ có chuyên môn theo dõi và đỡ đẻ.
- Nếu trẻ bị vàng da ở mức độ nhẹ có thể điều trị tại nhà bằng cách tắm nắng mỗi sáng vào khoảng 7 giờ đến 9 giờ sáng; nên cởi bớt quần áo của trẻ cho trẻ tắm nắng dưới ánh sáng mặt trời trực tiếp sao cho tia nắng mặt trời chiếu đến toàn bộ cơ thể của trẻ.
- Cho trẻ bú nhiều lần trong ngày vì sữa mẹ giúp đào thải nhanh bilirubin qua đường tiêu hoá
- Hàng ngày, cần theo dõi mức độ tiến triển vàng da của trẻ, theo dõi liên tục trong vòng 7 - 10 ngày sau sinh.
Để đăng ký khám, điều trị, và tư vấn về bệnh lý vàng da ở trẻ, bạn có thể liên hệ Bệnh viện TWG - Sản nhi Long An để nhận thêm thông tin chi tiết.